Göktürkler (Köktürkler olarak da bilinirler), MS 6. yüzyılda Orta Asya bölgesinde ortaya çıkan bir Türk kabile konfederasyonuydu. Göktürkler, bir devlet kuran ilk Türk boylarından biriydi ve imparatorlukları, Orta Asya’nın geniş bir alanını ve Doğu Avrupa ile Sibirya’nın bazı kısımlarını kapsıyordu.
Göktürkler ata binme ve okçulukta mahir olan göçebe bir halktı. Birkaç yüzyıl süren ve Orta Asya’nın siyasi ve kültürel tarihinde önemli bir rol oynayan güçlü bir imparatorluk kurdular.
Göktürk Kağanlığı, bölgedeki çeşitli Türk boylarını başarıyla birleştiren Bumin Kağan ve kardeşi İstämi tarafından kuruldu. Kağanlık, “Türk” olarak bilinen ilk Türk devletiydi ve MS 552’den 745’e kadar sürdü.
Göktürkler, askeri hünerleri ve komşu kabileler ve imparatorluklarla ittifaklar kurma yetenekleriyle biliniyordu. Bizans İmparatorluğu ve Çin ile diplomatik ilişkiler kurmuşlar, Budizm ve diğer dinlerin bölgede yayılmasında kilit rol oynamışlardır.
Göktürk Kağanlığı, 8. yüzyılda iç çatışmalar ve komşu imparatorlukların dış baskıları nedeniyle geriledi. Bununla birlikte, onların mirası yaşadı ve etkileri, günümüz Türk halklarının kültür ve geleneklerinde hala görülebiliyor.
Göktürkler, Asya hunlarından sonra Orta Asya’da siyasi birliği sağlayan ikinci Türk devletidir. Merkezi Ötüken’dir. Köktürk devleti en parlak zamanını Mukan Kağan zamanında yaşamıştır.
Köktürkler, İpek Yoluna hakim olabilmek için önce Sasaniler ile anlaşıp Akhunlara, daha sonra ise Bizans ile anlaşıp Sasanilere saldırmıştır.
Kağanlarından Tapo Kağan bazı kaynaklara göre Manihaizm’e girmesi sonucunda halkıyla arasını açmıştır ve yıkılış sürecine girmişlerdir. Zamanla Çin entrikaları ve kağanların idari yönetim tecrübesizliği sebebiyle Köktürkler ikiye ayrılmıştır. Doğu ve batı Köktürkler olarak bölünmüşlerdir. Sonuç olarak Çin iki tarafı da işgal ederek son vermiştir.
Orta Asya’dan Bizans’ailk elçi gönderen devlet Köktürk devletidir. Köktürk devletinin elçisinin adı Maniech, Bizans elçisinin adı ise Zemarkhos’dur.
