Biz insanlar sosyal varlıklar olarak yaratıldık. Yaşadığımız toplumun da belli kuralları vardır. Ve bu kurallara uymak zorundayız. İnsan ilişkilerini düzenleyen kurallar aslında insanlar arası ilişkileri düzenler. Kurallara aykırı yaşamak, insanı mutsuz eder ve toplumdan dışlanmayı sağlar. Kurallar yazılı ve yazılı olmayan diye iki gruba ayrılmaktadır.
İnsanların davranışları, hukuka aykırı olursa “suç ya da hata” olarak adlandırılır. Geleneklere aykırı olursa “ayıp”, dini inançlara göre de “günah” olarak adlandırılır. Sosyal hayatta yaşamı sürdürmek için bu kurallara uyulması gerekir. Bu kuralların bazı özellikleri vardır. Bunlar;
- Belirsizlik ortadan kalkar,
- İnsan yaşamına sınırlama getirir,
- Bu kurallara uyulduğunda bireye özgürlük getirir.
İnsan ilişkilerini düzenleyen kurallar sayesinde insanlar sosyal hayatta neler yapabileceklerini öğrenirler. Daha rahat hareket edebilirler. Hayatlarına karışan biri olmaz. Yaşanan bir olay karşısında neler yapacağını da bilir.
Toplumsal düzen için kurallar vardır. Herkes her istediğini istediği zaman yapamaz. “Yani canım istedi yaptım” diye bir şey asla olamaz. Bir olay karşısında kurallara uyan kişi kendi hayatına başkasının karışmasını engelleyebilir.
Toplumsal hayatı kurallardan ziyade örf ve adetlerimiz düzenler. Yaşadığımız coğrafyanın toplumsal değerlerini iyi bilmeliyiz. Örf ve adetler aile içi ve dışı insan ilişkilerimizi düzenler. Küçükler büyüklerine saygılı, büyükler de küçüklerine sevgi ile yaklaşmalıdır.
Görgü Kuralları
Toplumsal hayatın sürmesi için en önemli kuraldır. Biz insanlar görgü kurallarını erken çocuklukta öğrenmeye başlarız. Görgü kuralları, toplumların inanç, eğitim, ekonomik, örf ve adetlerine göre değişiklik gösterebilir. Örnek vermek gerekirse, yüksek sesle konuşmak kaba ve nezaketsiz bir davranıştır.
Tanışma ve Karşılaşma
Selamlaşmalarda daha önemlidir. Yaş, cinsiyet ve statü gibi durumlarda selamlaşma şekli değişiklik gösterir. Aynı yaşlarda olan iki insan daha samimim bir şekilde selamlaşırken, yaş farkı olanlar daha samimi selamlaşacaklardır. Tanışma sırasında uyulması gereken görgü kuraları şunlardır;
- Konuşma ve davranışlar oldukça sade ve nazik olmalıdır. Abartıdan uzak durulmalıdır. Aksi halde karşı taraftan iyi izlenim alınmaz.
- Sizden büyüklere, devlet büyüklerine, patron, idareci vb. saygı duyulması gereken kişilere başımızı eğerek selam vermemiz gerekir.
- İlk karşılaşama da ya da vedalaşırken, bir bayan elini uzatmadan erkek uzatmamalıdır. Erkeğin elini uzatması hoş bir durum değildir.
- Tokalaşırken, sizden makamca veya yaşça büyük kişilerin elini uzatmasını beklemek gerekir.
- El sıkmak samimiyetten kaynaklanır. Gayet yavaş ve kibarca el sıkılmalıdır. Karşı tarafın canını acıtmamak gerekir.
- Toplu yerde karşılaşıldığı zaman gülümsemek gerekir.
- İlk karşılaşmalarda yüzünüzde sürekli bir tebessüm olmalıdır.
Hitap
- Toplumda karşı tarafı etkileme anlamına gelir. İletişim aracı olan dil, insanları etkiler, ikna eder şekilde kullanılması birey için önemlidir. Hitap etmede uyulması gereken görgü kuralları şunlardır;
- Hitap ettiğimiz toplumun düzeyine uygun konuşulmalıdır.
- Argo, sert ve anlaşılmayan kelimeler kullanılmamalıdır.
- Uzun cümleler tercih edilmemelidir. Kısa, net ve anlaşılır cümleler kullanılmalıdır.
- Kısık, kimsenin duymayacağı şekilde ses tonu kullanılamamalıdır. Gayet anlaşılır ve herkesin duyacağı şekilde ses tonu kullanılmalıdır.
- Dinleyici küçümsenecek şekilde hitap edilmemelidir.
- Sakin, doğal davranışlı olunmalıdır.
Giyim
- İlk gittiğimiz yerde öncelik olarak dış görünüş dikkat çekmektedir. Çalıştığımız yere giderken, okula giderken vb. belirlenen giyim kuşama dikkat edilmelidir. Giyim de dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;
- Öncelikle cinsiyete uygun giysiler seçilmelidir.
- Yaşa, boya, fiziki özelliklere göre giysiler seçilmelidir.
- Mesleğimize uygun giysiler tercih edilmelidir.
- Sökük, yırtık, eski, dar, bol vb. kıyafetleri tercih etmekten uzak durun.
- Mevsime uygun, gittiğiniz yerin kıyafet tercihine göre giysi seçmeye özen gösterin.
Telefon Görüşmeleri
- Telefondan iletişim kurmak bazen zordur ve bu zorluğu da çözmekte kültür ve beceri gerektirir. Telefon ile konuşurken uyulması gereken görgü kuralları şunlardır;
- İlk telefonu açtığınızda öncelikle kendinizi tanıtmanız gerekir.
- Ahizeye doğru konuşulmalı ki karşı taraf sesinizi ve dediklerinizi anlasın.
- Nazik, ölçülü bir dil kullanılmalıdır.
- Karşı tarafın sözü kesilmemelidir.
- Konuşmaları oldukça kısa tutmaya özen gösterin.
- Arama işlemlerini sabah 10.00 ile akşam 22.00 kadar yapmaya özen gösterin.
Örf ve Adetler
- Örf ve adetler toplumdan topluma değişiklik göstermektedir.
- Örf ve adetler önceden kabul ettiği davranışları sonradan kabul etmeyebilir.
- Kültür ve toplumsal olarak farklıdır.
- Kendine bağlayıcı ve uymaya zorlayıcı da olabilir. Bazı kurallara uymak zorunlu olmuştur.
- Örf ve adetler insanlar tarafından oluşturulmaktadır.
Hukuk Kuralları
- Bireyin toplumda, birbiriyle ve devletle ilişkisini, hakkını, yükümlülük ve ödevlerini düzenler.
- Barış sağlar.
- Güvene dayalıdır.
- Eşitlik sağlar.
- Özgür olmamızı sağlar.
Din Kuralları
- İnsanın bir takım doğaüstü kudrete ve varlıklara inanmasıdır din.
- Toplumun devam etmesini sağlar.
- Dua etmek insanın ruhunu ve içini rahatlatır.
- Toplumsal dayanışmayı güçlendirir.
