Dünya üzerinde pek çok okyanus bulunmaktadır. Özellikle okyanusa kıyısı olan ülkeler de ülkemizden farklı iklime sahip olan ülkelerdir. Okyanuslar dünya üzerindeki hidrosferin (94.1’lik oranla) büyük bir bölümünü oluşturur. Okyanus içerisinde yaşayan pek çok canlı ve mikroorganizmalar vardır. Okyanuslar üzerinde takımadalar da yer almaktadır. Kıtalar ve takımadalar, okyanusları eşit olmayan beş parçaya ayırmıştır.
Okyanusların keşfedilmesi i ve toplanan bilgilerle okyanus bilimi ortaya çıkmıştır. Okyanus ile ilgili bilimsel araştırma yapmak amacıyla yapılan ilk dünya seyahati 1872-74 yılları arasında “Challenger” adlı İngiliz gemisiyle yapılmıştır.
Okyanuslar ve denizler, Kuzey Yarımkürenin %60,7’sini, Güney Yarımkürenin %80,9’unu kaplar. Dünya Okyanusunun ortalama derinliği 3794 metre, maksimum derinliği 11.022 metredir.
Okyanusların İsimleri ve Özellikleri
Atlas Okyanusu
Atlas okyanusu, dünyanın en büyük okyanuslarından bir tanesidir. Atlas Okyanusu veya Atlantik Okyanusu, 106.460.000 km2 yüzölçümü ile Dünya’nın en büyük ikinci okyanustur. Dünya yüzeyinin yaklaşık %20’sini ve Dünya’nın su yüzeyinin yaklaşık %29’unu kaplar. Avrupa ve Afrika’yı Amerika’dan ayırır. Zamanında tek parça olan kıtanın bölünmesiyle ortaya çıkmıştır. Ortalama derinliği 3.314 metredir. En derin noktası Porto Riko Çukuru ‘dur. 106,400,000 kilometre kare alana sahip ve yeryüzünün beşte bir alanını kaplamaktadır. Batılı devletler eski ve yeni dünyayı ayırdığını düşünürler.
Hint Okyanusu
Hint yarımadasında yer almaktadır. Kuzey tarafında Asya kıtası batı kısmında ise Afrika ve Arabistan yarımadası yer almaktadır. Dünya sularının %20’si yine bu okyanusta yer almaktadır. Oldukça geniş bir okyanustur. En önemli geçiş noktaları arasında Hürmüz boğazı ve Malakka boğazı yer almaktadır. Kuzey kesimlerde iklime muson rüzgâr sistemleri etki etmektedir. Okyanus akıntıları genel olarak musonlar tarafından kontrol edilir. Suyun tuzluluk oranı 1000’de 32 ila 37 arasında değişmektedir.
Arktik Okyanusu
Kuzey Buz Denizi ya da Kuzey Buz okyanusu olarak da adlandırılır. Tam olarak Asya Avrupa ve Kuzey Amerika’da yer alan bu okyanus Kuzey Kutbu’na da oldukça yakın bir bölgede yer almaktadır. Yüzölçümü ise 14 milyon kilometre karedir. Diğer okyanuslara göre daha sığ bir okyanustur. Kuzey Kutbu’nu kapsayan, buzlarla kaplı bir okyanustur. Yüzölçümü 14.090.000 km² olan devasa bir okyanustur. Soğuk ve elverişsiz iklime sahiptir. Birçok kuş türünü barındırır. Balık ve memeli hayvanları da barındırmakta. Bu su kütlesi dünyanın en küçük okyanusu olarak kabul edilir.
Pasifik Okyanusu
Dünya’nın en büyük okyanusu olarak bilinmektedir. Pasifik okyanusu Amerika, Asya ve Okyanusya kıtaları arasında yer almaktadır. Pasifik adını İspanya krallığı adına Dünya’yı dolaşan Portekizli denizci Ferdinand Macellan vermiştir. 179,7 milyon km² yüzölçümüne sahiptir. Atlas Okyanusu ve Hint Okyanusu’nun toplamı kadar yüzölçümü vardır. En derin yeri 11.034 metre ile Mariana Çukuru olup burası aynı zamanda Dünya’daki en derin noktadır. Ayrıca Dünya’daki depremlerin %90’ı ve büyük depremlerin ise %80’i Pasifik bölgesinde oluşmakta. Bunun nedeni Büyük Okyanusun çok derin olmasıdır. Üzerin de 20.000 ada bulunmaktadır.
Güney Okyanusu
Güney okyanusu Antarktika kıtasını çevreleyen bir su kütlesidir. Bu okyanus dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur. Keşfedilmeyi beklemektedir. Ülkemizin yüzölçümünün tam olarak 26 katı olan bu okyanusun kıyı şeridi uzunluğu ise 17 bin kilometredir.
Büyükten Küçüğe Dünya Üzerindeki Okyanuslar
- Dünyanın en büyük okyanusu Pasifik okyanusudur.
- İkinci büyük okyanus ise atlas okyanusudur.
- Üçüncü büyük okyanus Hint okyanusudur.
- Dördüncü büyük okyanus Güney okyanusudur.
- Sonuncu ise Arktrik okyanusudur.
