Osmanlı devletinde sanayi sektörünün gelişimi, tarım sektöründe daha gelişmiştir ve sanayi ikinci planda kalmıştır. Sanayi alanında yapılan çalışmalarda sonuç bulmayıp başarısız olmuştur. Bu sebeple batı ülkelerinden geri de kalmıştır. 15. ve 18. Yüzyıllarda Osmanlı devleti dünyanın gelişmiş ülkelerinden biriydi fakat batı sanayide gelişene kadar. Sanayi devrimi İngiltere de buharın makineye uygulanmasıyla başlamıştır. Ama Osmanlı buna rağmen yine batının gerisinde kalarak gelişememiştir.
Sanayi Devrimi Avrupa’da 18’inci yüzyılda buhar gücüyle çalışan makinelerin sanayi sektörünü yaratması sonucunda ortaya çıkmıştır. Başlangıcı, buharlı makinenin bulunuşudur. 1763’te James Watt, İskoçya’da buharla çalışan makineyi icat etmiş ve makine çağının başlamasına yol açmıştır. Buhar makinesini bulunması o dönemlerde çok önemli olup ülke gelişimlerine de katkıda bulunmuştur.
1807’deAmerikalı Robert Fulton buharlı makineyi gemilere uygulamıştır. Osmanlının ilk buharlı vapuru “Buğu Gemisi” aslında swift adıyla Osmanlıya gelip sonradan değiştirilmiştir. 20 Mayıs 1828 de İstanbul limanına gelerek Osmanlıya giriş yapan ilk buhar vapurudur. Bu sayede de kaptan yetiştirilmesinde teşvik edilmiştir. 1825 yılında buhar makinesi lokomotiflere de uygulanmıştır.19 ve 20 yüzyıla kadar kullanılmıştır.
Matthew Murray tarafında ikiz silindir lokomotif 1812 yılında Vagon yolu işletmecisi Middleton Railway için yapılmıştır. İkinci meşrutiyetin ilanıyla ülkenin kalkınamayacağı düşüncesi yayılmıştır. O dönemlerde milliyetçilik akımı da gelişerek ekonomide etkisi görülerek durulmaya başlamıştır.
Bu dönem milli iktisat dönemi olarak da bilinir. Aralık 1913 tarihinde iktidardaki İttihat ve Terakki Hükûmeti sanayileşmeyi teşvik etmek amacıyla Teşvik-i Sanayi Kanunu Muvakkatını (Geçici Sanayi Yasasını) yürürlüğe koymuştur. 1907’ de kapsamlı mevzuat hazırlanarak yürürlüğe girmiştir ama araya giren birinci dünya savaşı sebebiyle bu yasalar uygulanamamıştır. Osmanlı devletinin sanayisi tarım üzerineydi tarım alanında oldukça gelişmişlerdir.
Osmanlı Devleti Sanayileşme Hamleleri
- Beykoz Kâğıt Fabrikası (1804)
- Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası (1812)
- Paşabahçe Tekel İspirto Fabrikası (1822)
- Eyüp İplik Fabrikası (1827)
- İslimiye Çuha Fabrikası (1830)
Bunlara ek olarak İngiltere’deki sanayiyi yakından takip eden devlet adamları İstanbul da sahil kıyılarına “sanayi parkları” kurmayı düşünmüşlerdir. Günümüzde sanayi sektörünün gelişimi için yenidir. Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Macaristan, Kosova, Makedonya, Karadağ, Polonya, Romanya ve Sırbistan bu ülkeler de aynı durumda yer alırlar
