Sistem Kuramı yani Sistem 1-4 Kuramı Likert’e göre, sermaye kaynaklarındaki kayıplar sigortalama ve ödünç alma gibi yöntemlerle kapatılabilir.
İnsan kaynaklarındaki kayıplar kolayca kapatılamaz. İnsan ve sermaye kaynakları, uygun yönetimi gerekli kılan değerlerdir. Bu düşünceden hareketle örgütsel değişim programları geliştirilmiştir.
Sistem 1-4 Kuramı ile Bu program, örgütleri X kuramından Y kuramına geçmelerine yardım etmeye, olgun olmayan davranışları olgunlaştırmak, hijyen faktörleri yerine güdüleyici faktörleri koymaya yönelmiştir.
Rensis Likert ve arkadaşlarının geliştirdikleri örgütsel değişim programları, organizasyonları X teorisine Y teorisine geçişte yardım etmeye, olgun olmayan davranışları olgun davranışlar yönünde özendirmeye yöneltmiştir. Likert’in sistem 1-4 yaklaşımı özeyle şu şekildedir;
Sistem 1;
Yöneticileri astlarına güvenmezler; yöneticilere çok seyrek olarak karar verme sürecine katılma imkanı tanınmakla beraber kararlarının büyük bir kısmı ve amaçların saptanması en tepedeki önderler tarafından alınır.
Sistem 2;
Kararların merkezden verilmesi ve yönetimin astlara güveninin az olması ile birlikte hizmetçi-efendisi arasındaki gibi bir güven anlayışına sahiptir.
Sistem 3;
Yöneticilerin astlara güvenler tam olmamakla beraber çoktur. Amaç, strateji ve politikaların düzenlenmesi ve kararlar, geniş ölçüde, yüksek yönetim kademeleri tarafından verilir.
Sistem 4;
Yöneticiler birçok konuda astlarına güvenirler. Karar verme yetkisi organizasyona nispi olarak dağılmıştır. Haberleşme dikey boyutta değil yatay boyutta da yer alır.
