Rekabet, Varlıkların ve kaynakların rasyonellik ilkelerine bağlı elde edilmesine, kullanılmasına ve denetlenmesine yönelik faaliyetlerin tümüne denilebilir.
Ayrıca rekabet ürünün veya hizmetin üretilmesi ve pazarlama sürecinde farklılık gösterebilir. Farklılaşmalar; fiyat indirimleri, reklam ve Ar-Ge gibi yatırımları da içerir.
Rekabet doğal bir süreçtir. Doğallığın dışında bizzat oluşturulmuş Organize edilmiş rekabet söz konusudur. Doğal rekabette birbirini var etme, ortaklaşa ve birlikte çalışma varken, organize edilmiş rekabette kapitalizmin bir yansıması ve yapılanması olarak görülebilir.
Rekabet Yönetimi
Temel anlamda rekabet yönetimi sektörel analiz, stratejik analiz ve eylem analizi olarak değerlendirilmektedir.
- Sektörel Analiz;
Bu analiz, sektörün diğer sektörler içindeki yerini, sektör işletmelerini ve aralarındaki ilişkilerin gerçekçi bir düzeyde yapılmasını ifade eder.
- Strateji Analizi;
Bu analiz, işletmelerin geliştirdikleri veya gözden geçirdikleri stratejilerin etki düzeylerinin analizini ifade eder. Bu ciddi ve yaratıcı bir nitelik taşır.
- Eylem Analizi;
İşletme stratejilerini belirlemenin ötesinde, bunu hayata sokacak davranışları ve bunları iyileştirecek çalışmaları ifade eder.
Rekabetin İşlevleri
Rekabette işletme başarısı, tüketicilerin değişen isteklerini ve ihtiyaçlarını diğer işletmelerden daha hızlı ve uygun cevap vermesi için temel işlevlere ihtiyaç duyar. Bu temel işlevler;
- Tüketiciyi egemen kılmak;
Rekabet tüketicilere daha fazlası için özgürce seçim yapma olanağı sunar. Yani tercihlerin artmasına ve daha az fiyatla tüketicilerin alım yapmasına olanak sağlar. Bu sonuçla tüketici egemen konuma getirilir.
- Tercih sunmak;
İşletme kaynaklarının verimli alanlara dağılması ile tüketicinin talepleri veya talep ettiği hizmetleri çeşitlendirmeyi sağlar.
- Kaynakları etkin kullanmak;
İşletmenin sahip olduğu fiziki kaynakları ve fiziki olmayan kaynakları doğru yerde kullanmasıdır. Bu rekabette öne çıkmayı sağlar.
- Yeniliği teşvik etmek;
Yenilik, olana veya olması gerekene yöneliktir. Yenilik bir ürüne ve hizmete dönüştüğü zaman işletme geliri artar.
- Demokratikleşmeyi sağlamak;
Birkaç işletmenin piyasayı kontrolü altında tutması, sistemin sağlıklı işlemesinde sakınca yaratır. Bu sebepten ötürü demokrasinin hakim olduğu pazarda, etkin ve güçlü bir rekabetin ortaya çıkacağı düşünülür.
- Gelir dağılımı iyileştirme;
Rekabet, kaynakların doğru ve verimli kullanılmasına ve toplum gelirlerinin artmasına veya iyileştirilmesine olanak sağlar.
Rekabette İstenmeyen Sonuçlar
Rekabet işletme faaliyetlerinin devamını sağlayacak performans ölçütü olarak gösterilebilir. Fakat rekabetin sürdürülebilmesi için istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir. İstenmeyen sonuçlar şunlardır;
- Yok etmek
İşletmeler rekabeti hayatta kalmak ya da yok olmak ikilimin de sürdürür. Eğer rekabet bir savaş olarak görünse idi belki kaybeden belki kazanan taraf olabilirdi.
- Miyopluk
İşletme yönetiminin Pazar veya piyasa da herhangi bir yatırım sonucu geleceği görememesi daha ziyade miyopluk olarak açıklanabilir.
- Güvensizlik
Güven veya sosyal sermaye rekabet edilebilmenin en önemli koşullarından biridir. İşletmenin doğrudan güven vermese rekabette belirleyici olur. Eğer işletme pazarda güç sağlayıp, sürdürülebilirlik isterse işletmenin güvenini pekiştirmesi beklenir.
- Fakirleşme
Rekabetin gelir dağılımını olumlu etkilemesi düşünülür. Ancak işletmenin kazan-kaybet anlayışı, sosyo-ekonomik yapıyı olumsuz etkileyebilir.
- Yozlaşma
İşletmenin kendi çıkarını daha üstün tutması doğaldır. Eğer bu durum kontrolsüz gelişirse, işletmede çıkarcı, bencil ve aşırı bireyselleşmiş bir yapı desteklenmiş olur. Bu yapının en dikkat çeken göstergesi ise yozlaşma olmaktadır.
