Adaçayı, nane ailesinden tatlı ama tuzlu bir tada sahip bir bitkidir. Adaçayları sınıfı botanik olarak Salvia officinalis olarak bilinir. Akdeniz bölgesine özgü bir bitkidir. Adaçayının botanik adı Latince “salvere” kelimesinden gelir.
Adaçayı hem tıbbi hem de mutfak kullanımları nedeniyle çok uzun ve zengin bir geçmişe sahiptir. Bir zamanlar Fransızlar, çay olarak kullandıkları adaçayını, bol miktarda ürünleri ürettiler. MS 812’de, adaçayı o kadar önemli kabul edilen bitkilerden biriydi ki şüphesiz kazançlı ticaret işi ve tıbbi popülaritesi nedeniyle Alman İmparatorluğu çiftliklerine dikilmesini emretti.
Antik Roma’da, adaçayının sağlığa çok iyi geldiği bilinmekteydi. Özellikle yağlı et tüketiminin çok fazla olmasından ötürü adaçayları sindirime yardımcı olmaktaydı. Adaçaylarının bir diğer görevi ise ülserleri iyileştirmek, yaraların kanamasını durdurmak ve boğaz ağrılarını iyileştirmek için kullanılıyordu. Çin’de birçok insan soğuk algınlığı, eklem ağrısı, tifo, böbrek ve karaciğer sorunlarını tedavi etmek için adaçayı kullandı.
Adaçayının Sağlığa Faydaları
Adaçayı sağlıklı dozda vitamin ve mineral içerir. Bir çay kaşığı öğütülmüş adaçayında şunlar bulunmaktadır;
- Kalori
- Protein
- Karbonhidrat
- Yağ
- K Vitamini
- Demir
- B6 Vitamini
- Kalsiyum
- Manganez
Adaçayı, K vitamini bakımından çok yüksektir ve ayrıca magnezyum, çinko ve bakır gibi hayati mineraller içerir. A ve C vitaminlerinin yanı sıra kanser gibi ciddi sağlık sorunları riskini azaltmaya yardımcı olan birkaç başka antioksidan içerir. Aynı zamanda vücuda kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan K vitamini bakımından da zengindir. Adaçayları genellikle az miktarda alındığı için çok fazla kalori olmadan yüksek miktarda beslenme sağlar.
Adaçayının fazlasıyla sağlık yararları vardır. Bunlar şöyledir;
Antioksidan Faydaları
Antioksidanlar görevi, moleküller ile savaşarak kansere yol açmamasını sağlamaktır. Adaçayı, az miktarda antioksidan A, C ve E vitaminleri içerir. Ayrıca bitkilerden yapılan başka bir antioksidan türü olan 160’ın üzerinde polifenol türü vardır.
Ağız Sağlığı
Adaçayı, plağı öldürmeye yardımcı olan antimikrobiyal etkilere sahip olduğu gösterilmiştir. Adaçayını, uçuk gibi ağız problemlerini tedavi etmek için de yaygın olarak kullanılır. Ayrıca yapılan çalışmalar neticesinde diş çürüklerine neden olan bakterileri etkisiz hale getirdiği görülmektedir.
Menopoz Belirtilerini Hafifletebilir
Vücut, menopoz sırasında doğal olarak östrojen seviyelerinde bir düşüş yaşar. Bu düşüş, sıcak basmalar, aşırı terleme, vajinal kuruluk ve sinirlilik gibi yan etkilere neden olur. Adaçayı, bu semptomları azaltmak için geleneksel bir ilaç olarak kullanılmıştır.
Kan Şekeri Seviyesini Düşürebilir
Adaçayı yaprakları geleneksel olarak şeker hastalığına karşı bir çare olarak kullanılmıştır. Yapılan hayvan çalışmaları neticesinde kan şekeri yüksek hayvanlara adaçayının enjektesi sonucu bir düşüş olduğu görülmüştür. İnsanlar üzerinde yapılan deneysel çalışmalarda ise adaçayının kan şekerini düşürdüğü, aynı derecede ilaçlarla bir tutulabilir olduğu tespit edilmiştir. Bu sebeple insan sağlığı için adaçayları vazgeçilmez bir bitkidir.